Op schilderijen van de 'Oude Hollandsche Meesters' zijn vaak kleine zwarte of zwart bonte hondjes afgebeeld. Deze kleine Nederlandse Spaniel, ook wel Spioen genoemd,  is het Markiesje. Meestal zijn deze hondjes op de schilderijen te zien op schoot van een dame, door hun geringe formaat werden zij vaak gebruikt als 'schootkruik'. Zo vertoefden ze de hele dag bij de dames van de gegoede burgerij. Wat overigens niet betekent dat ze geen jachtinstinct hadden, want ook het bestrijden van ongedierte behoorde tot de dagelijkse bezigheden van de Spioen. De grotere varianten gingen mee op jacht, maar hiervoor werden ze niet specifiek gefokt.

De kynoloog Toepoel schreef begin twintigste eeuw in zijn encyclopedie: “Hoewel nooit meer op ras gefokt, ontmoet men ze overal nog, natuurlijk nooit meer zuiver. Waarschijnlijk kan dit ras thans nog hersteld worden”

SPIOENEN

Niet alleen in Nederland kent de Spioen, ook andere landen hebben typische dwerg spaniels die dezelfde taak als het Markiesje hebben. In Engeland de King Charles Spaniël, in België het Vlinderhondje,  in Frankrijk de Epagneul Nain Continental (Papillon en Phalène). 

Vanuit de Nederlandse Spioen zijn meerdere Nederlandse rassen ontstaan zoals de Drentse Patrijshond en de Wetterhoun, de Friese Stabyhoun, het Kooikerhondje en het Markiesje. Overigens kent Nederland 9 Nederlandse rassen, waarvan het Markiesje als enige in rasgroep 9; gezelschapshonden 

Waar dit ras haar naam aan te danken heeft, is niet helemaal duidelijk. Er zijn meerdere suggesties hierover. Zo zou het Markiesje vernoemd zijn naar Markiezin de Pompadour, een maîtresses van de Franse koning Lodewijk XV.  Ook wordt er geopperd dat de naam "Markiesje" afgeleid is van het Franse woord "Maquer" wat staande hond betekent. Ook zijn er mensen die beweren dat het Markiesje zijn naam dankt aan het feit dat in Spanje deze hondjes in een klein mandje werden gedragen de eigenaresse.

Wat daadwerkelijk ervoor gezorgd heeft dat het Markiesje deze naam kreeg is niet duidelijk. Een ding is wel duidelijk, het Markiesje is een prachtig Nederlands Ras. De Zwarte Parel van de Nederlandse Kynologie!